Ismail Aghzanay is docent Engels en teamleider op het Comenius College. In 2018 werd hij uitgeroepen tot leraar van het jaar van Rotterdam, in 2021 zelfs van heel Nederland. Daarnaast is hij spreker en coach en organiseert hij samen met twee andere docenten zomerscholen voor kwetsbare kinderen, onder de naam ‘Meesters met Dromen’. In dit artikel maakt u kennis met ‘meneer Aghzanay’ en zijn visie op de jeugdproblematiek én op de potentie van Rotterdamse jongeren.
Ha Ismail, dank dat je even tijd had! Vertel eens over jezelf?
Sowieso, geen probleem! Ik ben werkzaam in het onderwijs, waarbinnen ik me al jaren hard maak voor verschillende thema’s als kansenongelijkheid, burgerschap, inclusie en veiligheid. Veiligheid als in, de bewerkstelliging van een veilige omgeving. Zowel fysieke als sociale veiligheid is zo belangrijk voor het welbevinden van iedereen.
Is het messengeweld een groot probleem?
Ja, zeker. Op het moment dat we zeggen dat onze jongeren zich steeds meer bezighouden met criminaliteit. Met zaken die geen bijdrage leveren aan een toekomst. Waarin ze steeds achterom kijken en waarin ze constant in confrontatie komen met een andere groep, wijk of persoon, dan is er sprake van een probleem. Hoe dan ook.
Wat denk je dat er aan de grondslag ligt van het probleem?
Naast dat jongeren makkelijk worden meegenomen in bepaalde tendensen, hebben ze, in hun ogen, in veel situaties geen andere keus dan op een bepaalde manier handelen. Dan is kwetsbaarheid tonen geen optie en moet je je mannetje staan om te overleven. Daarbij komen jongeren die in risicovolle situaties geraken, vaak uit gezinnen met een lagere sociaaleconomische positie. Of uit alleenstaande oudergezinnen, waarin de moeder vaak hard moet werken om rond te komen. En natuurlijk triggeren sociale media en haar influencers een bepaalde mindset.
Wat voor mindset?
Voornamelijk het idee dat geld gelukkig maakt, dat geld de uitweg uit de ellende is. Ja, geld is de ontsnapping aan armoede, maar het is niet de oplossing voor problemen. Dat ze die mindset hebben is op zich niet gek, want als jouw moeder twee banen heeft en nog steeds moeilijk rondkomt en je zonder ontbijt naar school gaat, dan is die mindset logisch. Maar dan komt de trigger van sociale media erbij. Die brengen het idee dat je kan werken voor een werkgever voor een paar euro per uur, maar dat je ook kan kiezen voor ‘snelle money’, status, dure auto’s en kleding, et cetera. Maar die mindset is gericht op de korte termijn en jongeren zien dat moeilijk in. Zo zit hun brein in elkaar.
Hoe wordt die mindset via sociale media getriggerd?
Voornamelijk door verkeerde voorbeelden. Het jongerenbrein wordt makkelijk beïnvloed. Volgens de theorie van onderwijssocioloog Ilias El Hadioui zijn er verschillende ‘codes’ die niet op elkaar zijn afgestemd: de straat-, thuis- en schoolwereld. Als één van de drie wegvalt of problemen oplevert, vervagen de andere codes ook, die hebben een kruis bestuivende invloed op elkaar. Het messengeweld speelt een rol in de zin dat de online straatcultuur (rappers die pronken met wapens in clips en elkaar ophypen) problemen verplaatst van school en thuis, naar de straat. Jongeren versterken elkaar en zijn beïnvloedbaar; verschillende groepen die elkaar uitdagen via sociale media, vaak om de kleinste dingen.
Is het messengeweld een gevolg van dieperliggende oorzaken? Is het een trend?
Ja: het is een gevolg van armoede, van overleven, van ik moet m’n mannetje staan, geboren uit een gevoel van onveiligheid. Het idee dat een mes bij je dragen je veiliger maakt zit diep. ‘Het is niet dat ik er persé iets mee ga doen, maar ik voel me veiliger’. Het is normaal geworden om een mes te dragen, maar als je een mes bij je hebt en je komt in een conflictsituatie dan is de kans groot dat je dat mes gaat gebruiken.
Is het probleem de laatste jaren erger geworden?
Elke tijd en periode kent een ander probleem. Ik ga van het goede uit, dus ik denk dat influencers en artiesten het messengeweld niet willen promoten, maar dat ze dat onbewust wel doen. Het is niet persé meer geworden, maar de problematiek is wel een stuk zichtbaarder, met name dus door sociale media. Wel is het zo dat de kinderen die problemen kennen, messen dragen, veel geld willen verdienen, stoer doen en ruziemaken, steeds jonger worden.
Wat zou de rol van het onderwijs met betrekking tot deze problematiek kunnen zijn?
We moeten ons meer verdiepen in de leefwereld van de jongeren. We moeten meer onderwijzen. Preventie is namelijk de sleutel. We moeten gesprekken blijven voeren, daar kan je niet vroeg genoeg mee beginnen. Het onderwijs zou moeten dienen als een plek waar perspectief geboden wordt, waar we laten zien dat de verkeerde gedachten die zij hebben niet zullen bijdragen aan ontwikkeling, maar juist schade brengen op de lange termijn. Het gaat om bewustzijn creëren, jongeren laten zien dat alle keuzes consequenties hebben. En consequentie is belangrijk. Consequent hulp bieden, niet eenmalig. Consequent zijn betekent echter niet dat je er bij ieder kind op dezelfde manier mee om moet gaan. Het is maatwerk.
Wat zijn volgens jou lange termijnoplossingen?
Belangrijk is de aanwezigheid van juiste rolmodellen: mensen uit de wijk die zich hebben opgewerkt vanuit eenzelfde positie. Het is niet de heilige graal, maar een van de oplossingen. It takes a village to raise a child. Dat gebeurt op zich wel in Rotterdam, maar de tijd, het sentiment waarin we leven is beangstigend. Er is heel veel woede, polarisatie, angst voor het onbekende; en onbekend maakt onbemind.
Het gaat om onderlinge acceptatie, maar ook om maatschappelijke acceptatie – in de media is het altijd iets in de trant van het ‘tuig van de richel’, ‘kansarme jongeren uit een zwakke wijk’, ‘criminelen’; zo wordt het op een gegeven moment een self fulfilling prophecy. Je kan ook zeggen; het zijn jongeren uit een kwetsbare wijk, maar met veel talent en potentie.
Hoe doe jij dat?
Met Meesters Met Dromen voorzien we ouders en docenten van handvatten middels workshops, inspiratiesessie en trainingen. Sterker nog, we hebben een platform gebouwd genaamd ‘Teachers On Demand’ waarbij docenten van elkaar kunnen leren, opdat we met elkaar het verschil zijn en maken in het leven van die jongeren. Ook organiseren we zomerscholen, waarin we heel erg focussen op dat sociaalemotionele aspect. We vragen ze: wat kan jij, wat wil jij en hoe gaan we dat tot z’n recht laten komen? We hopen aan hen te laten zien dat ze ertoe doen. En vooral hopen we hen in te laten zien dat bepaalde keuzes je niet gaan brengen waar je wil komen. Zo proberen we de positieve ‘codes’ van school te laten assimileren in de straatcodes. Want als we zeggen dat jongeren onze toekomst zijn, laten we daar dan niet alleen woorden aan hangen, maar vooral daden.
